NOWOŚCI Z CENTRALI

Ingeborg BACHMANN "Dziennik wojenny" (Kriegstagebuch)

przekład z języka niemieckiego Małgorzata Łukasiewicz

Wydawnictwo Czarne

"Dziennik wojenny" jest dokumentem mało znanego fragmentu życia autorki. W krótkich, sugestywnych obrazkach opisuje ona ostatnie miesiące II wojny światowej, nie ukrywając nienawiści do nazistów, piętnując absurdy i chaos końca wojny, a także pierwszego roku okupacji brytyjskiej w Austrii. Roku, który zaowocował niezwykłym spotkaniem z brytyjskim żołnierzem Jackiem Hameshem. Dla tego wiedeńskiego Żyda, który w 1938 roku uciekł do Anglii, poznanie Ingeborg stało się głęboko poruszającym doświadczeniem. Wspólnie spędzone lato znajdzie kontynuację w listach, które zakochany Jäcki będzie pisał po wyjeździe do Izraela. Listach odsłaniających jego dojmującą samotność, poczucie wykorzenienia, tęsknotę za rodziną, zamordowaną w obozach koncentracyjnych, ale także opisujących pierwsze lata tworzenia się państwa Izraela i realia życia pierwszych lat jego istnienia.

"Dziennik" pokazuje nieznaną twarz przyszłej autorki "Maliny", a uzupełniony przez poruszające listy napisane ręką wrażliwego, głęboko poranionego wojną jej przyjaciela, staje się przykuwającym uwagę dokumentem odradzania się Europejczyków po zakończeniu II wojny światowej.

http://czytamcentralnie.blogspot.com/2015/04/miosc-w-czasie-okupacji-ingeborg.html 

Jana BEŇOVÁ "Café Hiena" (Café Hiena)

przekład z języka słowackiego Marek Kędzierski

Wydawnictwo Nisza

 

Czworo młodych przyjaciół żyje po swojemu. "Nie pracowali w agencji reklamowej, nie chcieli oszczędzać na lepsze mieszkanie i auto. Często widywano ich w ekskluzywnych kawiarniach. Wszystkie zarobione pieniądze przejadali, przepijali i przepalali. Żyli jak studenci (według zasady: jedyne naprawdę zmarnowane pieniądze to te, które się zaoszczędzi)". Piątym bohaterem tej historii jest bratysławskie blokowisko. Podszyte humorem realistyczne opisy przeplatają się z poetyckimi fantazjami, wspomnieniami z dzieciństwa, odniesieniami do literatury.

Książka wyróżniona Nagrodą Literacka Unii Europejskiej.

 

 

 

 

 

Evžen BOČEK "Ostatnia arystokratka" (Poslední aristokratka)

przekład z języka czeskiego Mirosław Śmigielski

Wydawnictwo Stara Szkoła

Rodzina Kostków powraca z Ameryki do Czech, by przejąć dawną siedzibę rodu – zamek Kostka. W zamku zastają dotychczasowych pracowników: kasztelana, ogrodnika oraz kucharkę. Jak nowi właściciele poradzą sobie w nowej rzeczywistości? Jak odnajdą się w rolach dotychczas nieodgrywanych?

Przewrotny humor i galeria nietuzinkowych osobowości gwarantują dobrą zabawę. Obok historii opowiedzianej w taki sposób nie można przejść obojętnie. Mamy do czynienia z jedną z najzabawniejszych książek XXI wieku!

Karel ČAPEK "Rozmowy z T.G. Masarykiem" (Hovory s T. G. Masarykem )

przekład z języka czeskiego Piotr Godlewski

Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego

Tomášš Masaryk i Karel Čapek - filozof i polityk oraz pisarz i dziennikarz - te dwa nazwiska już w latach międzywojennych, a także po doświadczeniach niemieckiej okupacji i późniejszej zależności od ZSRR, stały się wręcz symbolami czeskiej kultury i demokracji. Obydwaj pozostawili po sobie trwały ślad w czeskim społeczeństwie, dla wielu byli wzorami godnymi naśladowania.
Opowiadania, dramaty i powieści Karela Čapka już od stu lat przekładane są na wiele języków, również na język polski. Spory o Masaryka trwają wśród historyków do dziś, bardziej zażarte niż w przypadku któregokolwiek ze współczesnych polityków.

Rozmowy z T. G. Masarykiem są dziełem o szczególnym charakterze, ważnym dokumentem ukazującym postać tego uczonego i polityka w świetle nieznanym dotąd w Polsce. Dowiadujemy się z nich zarówno o jego dzieciństwie i młodości, jak też - co jest szczególnie interesujące - o poglądach na wiele zagadnień filozoficznych, życia politycznego, motywach, którymi się kierował w swym życiu i działalności. Rozmówcą jest zwolennik Masaryka, który widzi w nim męża stanu, a swymi pytaniami stara się poznać drogę wiodącą z chaty wiejskiej do katedry uniwersyteckiej i najwyższego urzędu państwowego.

Jest to pierwsze wydanie tej książki w przekładzie na język polski, a zarazem jeden z ostatnich przekładów, który jest dziełem Piotra Godlewskiego, uczestnika powstania warszawskiego, historyka, znakomitego znawcy historii Czechów i Słowaków, ich kultury i języków, niezrównanego tłumacza.

Olga GRJASNOWA "Rosjanin to ten, kto kocha brzozy" (Der Russe ist einer, der Birken liebt)

przekład z języka niemieckiego Elżbieta Kalinowska

Wydawnictwo Czarne

Kim jest główna bohaterka? Wychowała się w Azerbejdżanie w rodzinie o żydowskich korzeniach, po wybuchu wojny o Górski Karabach przeprowadziła się z rodzicami do Niemiec, a po śmierci chłopaka uciekła do Izraela, by spróbować zacząć życie od nowa. Wszędzie jest obca i jednocześnie wszędzie czuje się jak u siebie. Choć biegle włada pięcioma językami, nieustannie zmaga się z niezrozumieniem. "Rosjanin to ten, kto kocha brzozy" jest niezwykłą opowieścią o poszukiwaniu tożsamości i miejsca w świecie. Mocną, zmysłową, balansującą na granicy komedii i tragedii historią pokolenia, które nie zna granic, ale nie ma też swojego domu.

Jaroslav HAŠEK "Losy dobrego żołnierza Szwejka czasu wojny światowej" (Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války)

przekład z języka czeskiego Antoni Kroh

Wydawnictwo Znak

Z okazji 100-lecia wstąpienia Jaroslava Haška do wojska Wydawnictwo Znak prezentuje nowe wydanie "Losów dobrego żołnierza Szwejka czasu wojny światowej" w tłumaczeniu Antoniego Kroha.

Kiedy zamordowano arcyksięcia Ferdynanda, zmienił się porządek świata. Jednak nic nie jest w stanie wstrząsnąć Szwejkiem na tyle, by zechciał zmienić porządek, a właściwie bałagan swojego życia. Nie zmienił się. Nie miał na to czasu.

Od wydania kultowej powieści minęło już prawie całe stulecie i rzeczywiście nic się nie zmienia. Popularność niezbyt dobrego żołnierza nie słabnie. Jego absurdalne losy przetłumaczono dotąd na 55 języków, doczekały się licznych ekranizacji i adaptacji.

Na każdego znajdzie się paragraf. Głupota Szwejka wymyka się wszelkim kategoriom. Choć w tej głupocie jest metoda. Przed wami Szwejk. Idiota z urzędu. 

 

Maroš KRAJŇAK "Carpathia" (Carpathia)

przekład z języka słowackiego Weronika Gogola

Wydawnictwo Książkowe Klimaty

Debiut finalisty Anasoft Litera. Plastyczna opowieść bez jednej ilustracji. W podróży do wnętrza ginącego świata towarzyszą nam Andrij Pysanskij, Andy Warhol, Gotthard Heinrici i wiele innych, barwnych postaci. Zmysłowa odyseja w czasie i przestrzeni, heroiczna próba ocalenia od zapomnienia ziemi niczyjej, polsko-słowacko-ukraińskiego pogranicza, ale także „emigranckiego” środowiska Bratysławy. "Carpathia" jest pierwszą częścią cyklu, który roboczo nazywamy "trylogią łemkowską".

Josef KROUTVOR "Praga mizerna i inne eseje"

przekład z języka czeskiego Joanna Derdowska i Michał Tabaczyński

Pobocza Peryferii

Josef Kroutvor jest klasykiem czeskiego eseju XX wieku, ale też wielkim prawodawcą środkowoeuropejskiego mitu (w Polsce do tej pory znany był jako autor eseju Europa Środkowa. Anegdota i historia). Praga mizerna przynosi eseje Kroutvora z lat 80. i 90., opisujące alternatywne składniki praskiej mitologii: mizerię dzielnic, które do dziś najczęściej omijają turyści, mit Kafki czy Józefa K. (którego dziwnym opacznym wcieleniem jest sam Kroutvor, który gra często ta zbieżnością imienia i inicjału nazwiska: on tez jest przecież Józefem K.).

Ermis LAFAZANOVSKI "Hrapeszko" (Храпешко)

przekład z języka macedońskiego Aneta Sapeta

Wydawnictwo Toczka

Hrapeszko, mistrz cięcia winorośli z doliny rzeki Wardar, opuszcza rodzime Bałkany i kuszony perspektywą lepszego zarobku, rusza zadziwić Europę swym ogrodniczym kunsztem. Nieoczekiwanie, daleko od domu, odkrywa w sobie talent do tworzenia niezwykłych szklanych przedmiotów, poznaje czym jest sztuka i sam zostaje uznanym artystą. Żyje w ciągłym rozdarciu, pomiędzy sztuką a zwykłym rzemiosłem, między dwoma mitami, mitem Wschodu i Zachodu, pomiędzy dwoma światami, realnym i wyobrażonym, w końcu między dwoma kobietami. Nie odnajduje się w żadnym miejscu, pozostając tułaczem dręczonym nieustannym pragnieniem znalezienia się gdzie indziej.

Niezwykła, wieloznaczna powieść o miłości, pasji i wiecznym dualizmie, o sztuce tworzenia i przetrwania, o mozolnej wędrówce zwanej życiem. O Hrapeszku, człowieku i artyście.

Marin MǍLAICU-HONDRARI "Bliskość" (Apropierea)

przekład z języka rumuńskiego Dominik Małecki

Wydawnictwo Książkowe Klimaty

"Bliskość" to splatające się z wolna losy kilku postaci, ich głosy, relacje ułożone niechronologicznie, przeplatające się, nawiązujące do siebie, przedstawione ze sporego czasowego dystansu, co nadaje powieści nieco melancholijny klimat. Całość ma w sobie jakieś ryzyko, element przygody, pewną czułość. "Bliskość" to między innymi Andaluzja, mało snu, dużo dymu, budki telefoniczne, samochody, statki, latino jazz i poezja, dużo poezji, dużo literatury. To właściwie książka o literaturze, jej oddziaływaniu.

 

 

 

 

 

 

 

 

Uładzimir NIAKLAJEU "Automat z wodą gazowaną z syropem lub bez. Powieść mińska" (Аўтамат з газіроўкай з сіропам і без)

Przekład z języka białoruskiego Jakub Biernat

Kolegium Europy Wschodniej

Powieść Uładzimira Niaklajewa, białoruskiego poety i prozaika, ale także dysydenta i kandydata na prezydenta Białorusi została wyróżniona Nagrodą im. Jerzego Giedroycia za najlepszą książkę prozatorską w języku białoruskim w 2012 roku. Opowiada o czasach młodości autora – Mińsku w czasach odwilży lat sześćdziesiątych, środowisku stiljagów – ówczesnych hipsterów, ale i kagiebistów czy milicjantów.

Złoty pył młodości, który rozprzestrzenia się w przenikniętej światłem przestrzeni mińskiej powieści Uładzimira Niaklajewa, jest esencją tej książki. Nawet jeśli nie wszystko było tak, jak opisał to autor, jednak ten romantyzm naszej młodości, czystość naszych porywów, przyjaźń, miłość, muzyka, poezja – wszystko było właśnie takie. I oprócz smaku wody gazowanej z syropem, czytając powieść, poczułem jeszcze smak tamtego powietrza – w Mińsku początku lat sześćdziesiątych, „ostatnich lat odwilży, której wiosenny zapach dotarł już z Moskwy do Mińska (…).
z posłowia Wiktara Ledzieniewa

Ilma RAKUSA "Mało morza mało" (Mehr Meer)

przekład z języka niemieckiego Ryszard Wojnakowski

Wydawnictwo OD DO

"Mało morza mało", to coś więcej niż opowieść autobiograficzna z historią w tle. To udana próba przywołania tego, co umyka z pamięci, a przesądza o klimacie wielu miejsc i spotkań. Dźwięki, zapachy, kolory, nastroje, pojedyncze obrazy i zmysłowe doznania zostały odtworzone tu z niezwykłą plastycznością. Dzieciństwo Rakusy zbiegło się z bogatą w wydarzenia epoką w dziejach Europy, która wówczas na nowo się kształtowała.

http://czytamcentralnie.blogspot.com/2015/02/pokoj-do-sjesty-ilma-rakusa-mao-morza.html

 

 

 

 

 

W.G. SEBALD. Antropologia, literatura, fotografia

Twórczości W.G. Sebalda poświęcony jest najnowszy numer czasopisma "Konteksty. Polska Sztuka Ludowa (3-4/2014 (306-307)), w którym znaleźć można m.in. fragmenty książki "Unerzählt" (Nieopowiedziane) W.G. Sebalda i Jana Petera Trippa oraz rozmowę z autorem przeprowadzoną przez Eleanor Wachtel.

 

Szczegółowy spis treści numeru można znaleźć na stronie internetowej "Kontekstów"

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Saša STANIŠIĆ "Noc przed festynem" (Vor dem Fest)

przekład z języka niemieckiego Alicja Rosenau

Dom Wydawniczy PWN

Noc poprzedzająca festyn w prowincjonalnym miasteczku Fürstenfelde w krainie Uckermark. Nikt nie widział włamania do Domu Regionalnego, ale wiejskie archiwum zostaje otwarte. Bezsennych mieszkańców martwi jednak nie to, co zostało skradzione, ale to, co się wydostało na zewnątrz. Dawne historie, baśnie i legendy, zapomniane tajemnice i wstydliwe sekrety snują się po wsi wraz z ludźmi. Składają się na powieść o długiej nocy, na mozaikę wiejskiego życia, w której spotykają się zasiedziali i napływowi, zmarli i żywi, rzemieślnicy, emeryci i szlachetni rabusie w piłkarskich trykotach. Każdy chce coś doprowadzić do końca w noc przed festynem. Potem może być już za późno…

Zdeněk SVĚRÁK "Podwójne widzenie" (Povídky, Nové povídky)

przekład z języka czeskiego Dorota Dobrew i Jan Węglowski

Wydawnictwo Książkowe Klimaty

Pisanie opowiadań jest jak trzymanie w ręku pestki i tworzenie wokół niej czereśni. Albo śliwki – mówi o swojej twórczości Zdeněk Svěrák. "Podwójne widzenie" to zbiór dziewiętnastu opowiadań, z których pierwsze powstało powstało w roku 1966 a ostatnie w 2008. Pestką każdego z nich jest codzienność i dlatego każdy może tu odnaleźć znajome sytuacje i znajomych ludzi. Wyrafinowany, inteligentny humor, miejscami zadziorny, miejscami podszyty smutkiem, niesamowity zmysł obserwacji i nieprzeciętne wyczucie języka (co dla Tłumaczy, jak sami przyznają, stanowiło nie lada wyzwanie) charakteryzują każdą opowieść, którą tworzy Svěrák. Podwójne widzenie to także jeszcze jeden dowód na to, że Czesi to mistrzowie formy, ciętej ironii i empatii w prawdziwie Hrabalowskim stylu.

Prezentowane opowiadania zostały uhonorowane podwójną nagrodą Magnesia Litera w kategorii Nagroda Czytelników (2004 i 2012), a także podwójnym tytułem „Czeski Bestseller” (2008 i 2011). W 2014 r. otrzymał nagrodę im. Miroslava Švandrlíka przeznaczoną dla autorów najlepszych książek humorystycznych.

Varujan VOSGANIAN "Księga Szeptów" (Cartea șoaptelor )

przekład z języka rumuńskiego Joanna Kornaś-Warwas

Wydawnictwo Książkowe Klimaty

"Księga szeptów" zaczyna się w malowniczej scenerii, na ormiańskiej uliczce z Focșani lat 50. ubiegłego stulecia, pośród oparów świeżo palonej kawy i zapachów ze spiżarni babci Armenuhi, pośród starych ksiąg i fotografii dziadka Garabeta. Jednak czytelnikowi nie jest dane doświadczyć niezmąconej intymności przywoływanego domu, nie jest też zaproszony, by uczestniczyć w jakiejkolwiek pogawędce wesołych ludzi, którzy snują, w czasie pokoju, opowieści o Arze Pięknym lub Tigranie Wielkim. „Ormiańscy starcy dzieciństwa" Varujana Vosganiana nie mają do opowiedzenia radosnych zdarzeń, lecz fakty wręcz niepokojące. Opowiadając starają się zrzucić ciężar traumy – swojej i swoich poprzedników. Historia ludobójstwa Ormian z 1915 roku, historia niekończących się konwojów wygnańców w marszu śmierci na pustyni Deir-ez-Zor, historia Ormian, którzy obrali drogę uchodźstwa, zostały odmalowane na stronach powieści wręcz olśniewająco.